همه چیز درباره رنگ روغنی صنعتی، انواع و کاربرد آن
با توجه به نقش پراهمیت رنگها در زندگی انسان و صنایع مختلف، صاحبان صنایع نیازمند اطلاعاتی در مورد رنگهای صنعتی هستند. اگر در مورد رنگهای روغنی، انواع و کاربرد آنها می‌خواهید بدانید، با ما در این مقاله همراه شوید.
نقش رنگها در زندگی
رنگها دنیای ما را زیباتر کرده و آن را متناسب به ذوق و قریحه درونی ما تزیین کردهاست. در هر زمین‌های از پوشاک و البسه، خوراکی‌‌ها، نوشیدنی‌‌ها، هنر، صنایع مختلف و غیره رنگها نقش بسیار مهم و اساسی ایفا می‌کنند، تا حدی که رنگ را حس هفتم می‌نامند. علاوه بر ایجاد زیبایی در ظاهر دنیای اطراف، رنگها باعث ایجاد نوعی محافظت در سطوح خارجی تجهیزات و لوازم می‌شوند.
تاریخچه رنگها
شروع استفاده از رنگها به زمان انسان‌‌های غارنشین برمی‌گردد. انسانها پس از آن برای محافظت و ایجاد مقاومت در کشتی سازی از رنگها بهره می‌بردند. همچنین با گذشت زمان برای مراقبت از سطوح چوبی و آهنی وفلزی برای جلوگیری از زنگ زدگی، رنگها بکار برده می‌شدند.
اجزای تشکیل دهنده رنگها
رنگ دو بخش اصلی دارد که محمل و رنگدانه هستند.
رنگدانه
رنگدانه‌ها مواد رنگی هستند که در اب حل نمی‌شوند. برای درک بهتر این موضوع شاید جالب باشد بدانید اولین رنگدانههایی که مورد استفاده انسانها بوده‌است، خاک رس ناخالص رنگی و پودر برف از سنگ‌‌های رنگی بوده‌اند.
محمل رنگها
محمل همان حلال رنگ است، در واقع مایعی که رنگدانه در آن حل شده و استفاده از آن را به عنوان رنگ ممکن می‌سازد. در گذشته برای ایجاد چسبندگی میان رنگدانه‌ها و استفاه از آنها از سفیده تخم مرغ، چسب عسل محلول قند به‌عنوان محمل‌‌های رنگ استفاده می‌کردند. با گذشت زمان بیشتر از آب و روغن برای محمل رنگ استفاده می‌کنند و این امر سبب شده تا رنگها نیز به دو نوع رنگهای روغنی و رنگهای آلی تقسیم شوند.
انواع رنگدانه
اکسید‌ها
لیمونیت ( Fe2O3.2H2O ) از قدیمی‌ترین رنگدانه‌ها بوده و در ساخت رنگ قرمز کاربرد دارد.
هماتیت ( Fe2O3 ) در ساخت رنگ قرمز روشن کاربرد دارد.
دی‌اکسید تیتان ( TiO2 ) در ساخت رنگ سفید روشن خوب کاربرد دارد که در هوا تیره نشود، برای اینکار آن را با سولفات باریم مخلوط می‌کنند.
اکسید روی ( ZnO ) که از مهم‌ترین رنگدانههای سفید است و از تجزیه کربنات روی و یا سوزاندن فلز روی در هوا حاصل می‌شود.
سرنج ( Pb2O3 ) در ساخت رنگ سرخ یا قرمز تیره کاربرد دارد که برای پوشاندن سطوح تجهیزات فولادی برای جلوگیری از زنگ زدگی استفاده می‌شود.
سولفید روی و لیتوپن
سولفید روی در ساخت رنگ سفید مات استفاده می‌شود و از مزایای آن، سیاه نشدن در مجاورت هوا است، دقیقا برعکس سفیداب سرب که در مجاورت هوا سیاه می‌شود. برای تهیه این رنگدانه، در بازار بصورت مخلوطی از سولفید روی و سولفات باریم به نام لیتوپن وجود دارند و رنگ سفید بسیار خوبی است.
سفیداب سرب
سفیداب سرب تشکیل شده از Pb(OH)2 , PbCO3 است که بسیار شناخته شده‌است. این رنگ قدرت پوشانندگی بسیار خوبی دارد اما در مجاورت رطوبت هوا در طول زمان سیاه خواهد شد، برای سفید کردن مجدد آن معمولا از از تاثیر پراکسید هیدروژن بر آن استفاده می‌شود.
دوده چراغ و زغال استخوان
دوده و چراغ و ذغال استخوان از اجزای رنگ سیاه و مرکب است که جهت تغییر رنگ سفید کاربرد دارد.
رنگدانههای فلزی
به عنوان مثال، پودر آلومینیم موجود در روغن جلا جهت مراقبت از وسایل آهنی و فولادی از زنگ زدن کاربرد دارد. همچنین برنز آلومینیم ( آلیاژ Al, Cu ) موجود در روغن جلا جهت ایجاد رنگ زیبای طلایی در دور قاب‌ها و … کاربرد دارد.
رنگدانههای الوان
رنگدانههای آبی
در میان رنگدانههای آبی، آبی پروس و آبی نیلی یا لاجورد مهم‌تر از سایرین هستند. آبی پروس بهترین رنگ آبی و لاجورد از حرارت دادن مخلوط کائولین، کربنات سدیم، گوگرد و زغال سنگ در خلا به دست می‌آید.
رنگ دانه‌‌های زرد
در میان رنگدانههای زرد کرومات روی و کرومات سرب از سایرین مهم‌تر هستند. رنگدانههای الوانی همچنین از قطران زغال سنگ و بصورت نمک‌های نامحلول در فلزات استخراج می‌شوند که در هیدروکسید آلومینین بصورت ژله ایجاد می‌شوند. برای تبدیل این ژله به رنگ، آن را پس از خشک کردن به‌صورت پودر با رنگدانههایی مانند کربنات کلسیم و سیلسس مخلوط کرده در انواع رنگها استفاده می‌کنند.
انواع رنگهای صنعتی
رنگهای روغنی
برای بدست آوردن این نوع رنگها، رنگدانه را در استرگلیسیرین با اسید‌های چرب، نظیر اسید‌های اولئیک و یا لینولنیک، حل می‌کنند که یک روغن خشک شونده هستند. این روغن‌‌‌ها در مجاورت هوا دچار اکسایش شده و تبدیل به لایه‌های محکم و مقاوم ترکیبات سیر شده می‌شوند. آب در این رنگدانه‌ها نفوذ نمی‌کند.
مزایا
افزایش کیفیت
دوام خوب و طولانی در صورت وجود زیرسازی مناسب تا 15 سال
دارای استاندارد‌‌های لازم
قیمت مناسب
مقاومت و عمر مفید زیاد
ضد میکروب و عوامل ویروسی و باکتریایی
امکان اجرا با هر 3 وسیله قلمو، غلطک و پیستولت
قابل شست و شو
معایب
مواد سمی و حساسیت زا از جمله سرب در این رنگها
بوی نامطبوع
اثرات سرب تاسال‌‌ها بر روی دیوارها باقی مانده و امکان آسیب به دستگاه تنفسی را دارد.
کاربرد رنگهای روغنی
زیبایی سطوح مختلف مانند چوب، فلز و غیره
محافظت از سطوح چوبی از آسیب‌های مختلف در طول زمان و شرایط جوی متنوع
مراقبت از سطوح فلزی و جلوگیری از بروز زنگ زدگی
در داخل ساختمان و برروی دیوار‌های گچی،سیمانی و بسیاری از سطوح دیگر
کاربرد گسترده در صنایع و بازسازی و نگهداری تجهیزات صنعتی و کارخانه‌‌ها
رقیق‌کننده
این رقیق کننده که یک حلال هیدروکربنی مانند ترپنتین است که به روغن تربانتین نیز شناخته می‌شود، برای رقیق کردن و و به دلیل اینکه به راحتی بتوان از رنگ استفاده کرد، کاربرد دارند.
خشک کننده
خشک کننده تشکیل شده از اکسید های سرب، منگنز و کبالت بصورت استر است و مانند یک کاتالیزور عمل کرده و روند خشک شدن و اکسیداسیون رنگها را تسریع می‌کند.
رنگهای پلاستیکی
رنگهای پلاستیکی نیز از انواع رنگهای محلول در آب هستند و به دلیل دوام بالا و قابل شستشو بودن کاربرد فراوانی دارند. این رنگها با اضافه کردن رزینهای سنتزی مانند رزین حاصل از فنل و فرمالدئید که دارای خاصیت پلاستیکی است، در روغن جلا، ساخته می‌شوند.
رنگهای لعابی یا مات
برای مات کردن هر رنگی از این ترکیب استفاده می‌شود، به این صورت که با اضافه کردن رنگ‌‌هایی نظیر TiO2 به روغن جلا، این روغن را به صورت مات در آورده و هر رنگی را به وسیله آن مات می‌کنند.
رنگ اتومبیل
رنگ از این نوع باید به سرعت در مجاورت هوا خشک شود، بنابراین برای ایجاد این خاصیت، از حلالهای آلی بسیار فرار مانند استات آمیل، استات اتیل یا استات بوتیل استفاده می‌کنند. همچنین برای ساخت رنگهای متالیک ( فلزی)، رنگدانههای فلزی به کار می‌برند.
رنگهای محلول در آب
رنگهای محلول در آب از رنگدانه و آب به همراه چسب محلول در آب ساخته می‌شوند. این نوع رنگها ارزان قیمت و با قابلیت شستشو هستند.
رنگ آکریلیک
رنگهای اکریلیک از دسته رنگهای حلال آب بوده که بر پایه رزینهای اکریلیک ساخته می‌شوند و به صورت خاص در فضای داخلی و فضای خارجی استفاده و دسته بندی می‌شوند.
این رنگها مانند رنگهای روغنی، قابل شستشو بوده و پوشش مقاوم و مناسب در سطوح ایجاد می‌کنند. امتیاز این نوع رنگ عدم وجود مواد شیمیایی مضر در این رنگها و محلول در آب بودن آنها است، به همین دلیل در برای استفاده در محیط‌هایی اصول بهداشتی در آنها از اهمیت بالایی برخوردار است، مانند سالن‌‌های غذاخوری، مهدکودک‌‌ها، بیمارستان‌‌ها و … بسیار مناسب و مفید هستند. همچنین مقاوم بودن این نوع رنگ، آن را برای استفاده در محیط باز که در معرض شرایط مختلف جوی مانند باران و گرد و خاک است، مناسب کردهاست.
این رنگها قابلیت اجرا به وسیله ابزارهای مختلف رنگ آمیزی را دارد و از لحاظ محیط زیستی، آسیبی برای محیط زیست به همراه ندارد. به دلایل گفته شده و بسیاری از دلایل دیگر مانند راحتی در استفاده، عدم بوی نامطبوع و غیره رنگ بسیار پرکاربردی است.
ویژگی‌‌های رنگ آکریلیک
قابل شست و شو
دارای انواع مات، نیم براق و براق
دارای خاصیت کشسانی و مقاوم در برابر ترک‌‌های ریز
دوام و عمر مفید طولانی
دوستدار محیط زیست
دارای طیف‌‌های رنگی گسترده
رنگ روغنی یا رنگ آکریلیک
از لحاظ قیاس، رنگ پلاستیک به دلیل عدم کیفیت بالا و غیرقابل شستشو بودن، قابلیت مقایسه شدن با این دو نوع رنگ را ندارد. همچنین در مورد رنگهای روغنی و رنگ آکریلیک، رنگهای آکریلیک بر پایه رزینهای آکریلیک ساخته شده و محلول در آب هستند. (حلالهای معدنی و طبیعی)
